Πέντε λιγότερο γνωστές Πρώτες Κυρίες των ΗΠΑ με πλούσια φεμινιστική δράση

Σχεδόν 250 χρόνια έχουν περάσει από την Διακήρυξη Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ από τη Μεγάλη Βρετανία και η 4η Ιουλίου παραμένει μια πολύ σημαντική ημέρα ιστορικής μνήμης. Γνωρίζουμε πολλά πράγματα για τους ιδρυτές αυτού του σύγχρονου κράτους και τα πρόσωπα που υπηρέτησαν στη θέση του Προέδρου των ΗΠΑ, πολλά από τα οποία βρίσκονται διαρκώς κάτω από τα φώτα της δημοσιότητας. Πολύ σημαντική ήταν, όμως, και η προσφορά των Πρώτων Κυριών των ΗΠΑ, τόσο στην πολιτική σκηνή της χώρας τους, όσο και σε θέματα που αφορούν στις γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, το έργο αρκετών από αυτές παραμένει μέχρι σήμερα εν πολλοίς άγνωστο.

Από τα πρώτα χρόνια του αμερικανικού κράτους μέχρι σήμερα, η θέση της Πρώτης Κυρίας έχει αλλάξει ριζικά. Γυναίκες όπως η Martha Washington ανέλαβαν πρωτίστως τα καθήκοντα της οικοδέσποινας, διαμορφώνοντας έτσι τις παραδόσεις του αμερικανικού έθνους. Κάποιες Πρώτες Κυρίες ασκούσαν μεγάλη επιρροή στους συζύγους τους, οι οποίοι αξιοποιούσαν τις συμβουλές τους, ενώ άλλες παραχωρούσαν τον τίτλο της οικοδέσποινας σε γυναίκες συγγενείς τους, πολύ απλά γιατί έπλητταν μέσα στους προδιαγεγραμμένους για εκείνες ρόλους που είχαν αναλάβει με την εκλογή του συζύγου τους στο ανώτατο αξίωμα της χώρας. Η κοινωνική θέση τους δεν απείχε πολύ από αυτή της μέσης γυναίκας κι άρχισε να αλλάζει σημαντικά ταυτόχρονα με την εκδήλωση κινημάτων όπως αυτό των σουφραζετών.

Διατρέχοντας τη μεγάλη λίστα με τις πρώην Πρώτες Κυρίες των ΗΠΑ συναντάμε πολλά οικεία ονόματα, όπως αυτά της Michelle Obama και της Hilary Clinton. Πολύ πριν από εκείνες, όμως, υπήρξαν μερικές άλλες γυναίκες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση του σύγχρονου ρόλου της Πρώτης Κυρίας και βοήθησαν στον αγώνα για τη χειραφέτηση του φύλου τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Abigail Adams, την οποία πολλοί αποκαλούσαν «Κυρία Πρόεδρο», όταν βρισκόταν στο πλευρό του συζύγου της, John Adams, δεύτερου κατά σειρά Προέδρου των ΗΠΑ. Η Abigail ήταν μια δυναμική γυναίκα που δεν δίσταζε ποτέ να πει την άποψή της, συμβουλεύοντας τον John Adams σε διάφορα θέματα καθημερινής πολιτικής. Χρόνια πριν ο Adams γίνει Πρόεδρος, αμέσως μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, η Abigal έγραψε σε μια επιστολή προς τον σύζυγό της και κατ’ επέκταση στους λοιπούς πολιτικούς της εποχής:

«Παρεμπιπτόντως, στους νέους νόμους που υποθέτω ότι θα χρειαστεί να φτιάξετε, θα ήθελα να θυμηθείτε τις γυναίκες και να είστε πιο γενναιόδωροι και καλοί απέναντί τους σε σχέση με τους προγόνους μας. Μην δώσετε στους άνδρες δύναμη χωρίς όρια. Όλοι τους μπορούν να γίνουν τύραννοι, αν το θελήσουν». 

Οι πατέρες του έθνους την ξέχασαν, όμως εκείνη είχε κάνει το καθήκον της.

Δεκαετίες πριν εμφανιστεί ο φεμινισμός ως ιδεολογικό κίνημα, η Abigail Adams συνέχισε τη δράση της υπέρ των γυναικών από τη θέση της Πρώτης Κυρίας, ζητώντας την κατοχύρωση των δικαιωμάτων τους – ειδικά αυτού της πρόσβασης στην παιδεία – και προωθώντας την κατάργηση της δουλείας.

Από το άλλο άκρο ξεκίνησε την πορεία της η νύφη της Abigal και σύζυγος του γιου της, Louisa Adams. Ο 6ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, John Quincy δεν ζητούσε και δεν άκουγε ποτέ τη γνώμη της για το οτιδήποτε, με αποτέλεσμα να αισθάνεται όλο και πιο απομονωμένη μέσα στον Λευκό Οίκο. Σταδιακά άρχισε να ασχολείται με τις επιστολές της Abigail, τις οποίες πίστευε ότι πρέπει να εκδώσει ώστε να εμπνεύσουν όλες τις Αμερικανίδες. Μέσα της διαμορφώθηκε μια πρώιμη φεμινιστική συνείδηση, που εκφράστηκε με τα ποιήματα και τα υπόλοιπα γραπτά της.

Η Louisa ήταν πρωτοπόρος γιατί, όταν κατηγορήθηκε από πολιτικούς αντιπάλους του συζύγου της ως μια γυναίκα που δεν είχε θέση στην αμερικανική κοινωνία – εξαιτίας της βρετανικής καταγωγής της – συνέγραψε τη βιογραφία της, όπου τόνιζε τις σχέσεις που είχε με τις ΗΠΑ. Παρότι το βιβλίο εκδόθηκε ανώνυμα, όλοι κατάλαβαν ποια ήταν η συγγραφέας, αλλά η Louisa δεν πτοήθηκε και συνέχισε το γραπτό της έργο, μέσα στο οποίο μιλούσε εκτενώς για την ανισότητα των φύλων.

Μερικά χρόνια μετά ανέλαβε χρέη Πρώτης Κυρίας η Caroline Harrison, η οποία ζήτησε και πέτυχε την πρώτη πρόσληψη γυναίκας γραμματέα στο Λευκό Οίκο. Η ίδια διοργάνωνε εκπαιδευτικά προγράμματα που συμπεριλάμβαναν την εκμάθηση διαφόρων αντικειμένων, ανάμεσά τους και της γαλλικής γλώσσας, και απευθυνόντουσαν στις συζύγους και κόρες των υπουργών της κυβέρνησης.

Προκειμένου να αναδείξει τον άγνωστο αγώνα της Αμερικανίδας γυναίκας στην Επανάσταση, έγινε συνιδρύτρια της οργάνωσης «Θυγατέρες της Αμερικανικής Επανάστασης» και στήριξε ενεργά τις δράσεις της, ενώ συγκέντρωσε χρήματα για το – διάσημο σήμερα – πανεπιστήμιο Johns Hopkins, τα οποία παρείχε με τον όρο ότι θα άνοιγε θέσεις για τις γυναίκες. Πράγματι, αυτή ήταν η πρώτη Ιατρική Σχολή στις ΗΠΑ που έκανε δεκτές γυναίκες φοιτήτριες και αποτέλεσε το παράδειγμα προς μίμηση άλλων ανώτατων ιδρυμάτων.

H Helen Taft, για τους φίλους της Nellie, ήταν η δασκάλα που δεν δίστασε να τα βάλει με τις αποφάσεις ενός πρώην Προέδρου των ΗΠΑ και συγκεκριμένα του Theodore Roosevelt, ο οποίος είχε επιβάλει τον αποκλεισμό από τις εκδηλώσεις του Λευκού Οίκου όσων ανδρών και γυναικών είχαν πάρει διαζύγιο. Αυτό έπαψε να ισχύει μόλις ανέλαβε χρέη οικοδέσποινας και παράλληλα με το να συμβουλεύει τακτικά τον σύζυγό της φρόντισε να πραγματοποιήσει σημαντικές αλλαγές στη λειτουργία της προεδρικής κατοικίας. Προσέλαβε, λοιπόν, Αφροαμερικανούς στις θέσεις των βοηθών μπάτλερ, οι οποίες εκείνη τη χρονική περίοδο είχαν μεγάλη σημασία και έδιναν στον κόσμο να καταλάβει ότι δεν έπρεπε να υπάρχουν διαχωρισμοί ανάμεσα στις φυλές.

H Taft ήταν μία από τις πρώτες συζύγους Προέδρου που είχαν οικολογική συνείδηση. Το πάρκο της Washington D.C. που είναι κατάφυτο με γιαπωνέζικες κερασιές δημιουργήθηκε με δική της πρωτοβουλία και επίβλεψη.

Σε πολιτικό επίπεδο, η Nellie ήταν πρωτοπόρος, καθώς εκτός των άλλων ως εν ενεργεία Πρώτη Κυρία παραβρέθηκε στην εθνική διάσκεψη των Δημοκρατικών, ενώ ο σύζυγός της ανήκε στο κόμμα των Ρεπουμπλικανών. Εξέφρασε δημόσια την άποψή της για τη γυναικεία ψήφο την ημέρα που άφηνε για πάντα τον Λευκό Οίκο, χαιρετώντας μια ομάδα από σουφραζέτες που έκαναν παρέλαση και μιλώντας μαζί τους, εμψυχώνοντάς τις να απαιτήσουν την καθιέρωση του σχετικού δικαιώματος για τις γυναίκες.

Πριν εκλεγεί στο αξίωμα του Προέδρου ο Warren G. Harding, η σύζυγός του Florence είχε δηλώσει πως έχει μόνο ένα χόμπι, εκείνον. Το πίστεψαν πολλοί, στη συνέχεια όμως οι πιο παρατηρητικοί άλλαξαν γνώμη.

Η Harding διέθετε επαγγελματική εμπειρία στο χώρο των εκδόσεων, καθώς υπήρξε επικεφαλής μιας εφημερίδας στο Ohio. Σε όλη τη διάρκεια της ζωής της ήταν φεμινίστρια και το αποδείκνυε με κάθε αφορμή. Ανήκε στην πρώτη γενιά γυναικών που απέκτησαν δικαίωμα ψήφου και παρότρυνε τις συμπατριώτισσές της να δώσουν το παρών στην κάλπη. Στήριζε τη γυναικεία αντισύλληψη σε μια εποχή που η πλειοψηφία του κοινού τη θεωρούσε αμαρτία και προωθούσε τον οικονομικό εγγραμματισμό των γυναικών, τονίζοντας τη σημασία που είχε η διαχείριση του οικογενειακού προϋπολογισμού.

Δεν έδινε μόνο ωραία πάρτι στο Λευκό Οίκο, αλλά φρόντισε να τον επισκεφτούν σημαντικές γυναίκες, όπως δύο διάσημες αθλήτριες τένις, καθώς και η βραβευμένη με Νομπέλ Marie Curie, μέσα από το έργο της οποίας η Harding βρήκε ευκαιρία να προωθήσει τη συμμετοχή των γυναικών στις θετικές επιστήμες.

ΠΗΓΗ: marieclaire.gr