Ο Αέρας και οι Ιστορίες του Χώρου

Ο αέρας είναι ανεπαίσθητος, κι όμως κινείται. Αυτή η φράση περιγράφει την αρχή μιας εντυπωσιακής έκθεσης που συγκεντρώνει ποικιλία έργων ζωγραφικής, γλυπτικής, εγκαταστάσεων, βίντεο και περφόρμανς από σπουδαίους καλλιτέχνες, τόσο διεθνείς όσο και Έλληνες. Η έκθεση είναι τοποθετημένη σε έναν νέο, μοναδικό χώρο στην Αθήνα, αξιοποιώντας ένα ιστορικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα στην Κηπούπολη Κυπριάδη.

Στην έκθεση, η Ιστορία κυκλοφορεί στον αέρα. Οι υποδομές και οι αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες του χώρου αντηχούν και διαμορφώνουν την εμπειρία καθώς ο επισκέπτης διασχίζει το χώρο. Πρόκειται για έναν συναισθηματικά φορτισμένο τόπο όπου οι αποικιοκρατικές οικονομίες, η τεχνολογική αυτοματοποίηση και οι αλγοριθμικές αφαιρέσεις ρυθμίζουν σώματα και τοπία, ενώ παράλληλα διαμορφώνουν τις υποκειμενικότητές μας με τρόπους που είναι ταυτόχρονα υλικοί και αδιάλειπτοι. Το κτίριο φέρει τα Ίχνη διαδοχικών κατοχών, έχοντας καταληφθεί από τον βρετανικό στρατό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του Εμφυλίου, και έχει μετατραπεί σε στρατιωτικό επιτελείο. Οι τοίχοι του είναι γεμάτοι μνήμες επιτήρησης, διοίκησης και σύγκρουσης, αλλά και συμβίωσης και επανάκτησης.

Ο αέρας, λοιπόν, είναι ανεπαίσθητος αλλά δραστηριοποιεί τα ίχνη του χρόνου, που πλέον λειτουργούν ως δομικά στοιχεία της παρουσίασης, επηρεάζοντας τη μορφή και την ατμόσφαιρα της έκθεσης. Η περιοχή όπου λαμβάνει χώρα το γεγονός ξετυλίγεται ως παλίμψηστο αποικιακών φαντασιώσεων και επιθυμιών εξορθολογισμένης αναδιαμόρφωσης του τοπίου. Η Γη αυτή, με οργανωμένο πράσινο και γεωμετρημένες ρυμοτομίες, αποτυπώνει μια επιθυμητή αναδιαμόρφωση της αστικής ζωής. Παρ’ όλα αυτά, το εγχείρημα του εξευγενισμού και οι οικουμενικές υποσχέσεις προόδου αμφισβητούν την επιθυμία να επικάλυφτούν τα ετερόκλητα ιστορικά στρώματα.

Η Ιστορία και οι Διασυνδέσεις της

Η σύγχρονη Αθήνα, με τον πολεοδομικό σχεδιασμό της σε διαρκή διαπραγμάτευση, προβάλλει τη σημασία του οργανωμένου χώρου που τονίζει το πράσινο και μπορεί να προκαλεί συναισθήματα θαλπωρής και νοσταλγίας. Ωστόσο, η έκθεση επιχειρεί να αποσταθεροποιήσει τις απλές αφηγήσεις γύρω από αυτή τη σχέση. Το ερώτημα για ένα κοσμοπολίτικο μέλλον θα αιωρείται σε μια πόλη που πλημμυρίζει από τουρισμό ενώ παράλληλα αποσυντίθεται, με γειτονιές που κάποτε διέπρεπαν με καλλιτεχνική ενέργεια να διεκδικούνται ξανά από νέες παρεμβάσεις, αναρωτιόμαστε αν αυτές θα προάγουν ή θα αναπαράγουν τις συνθήκες που αποσκοπούν να μετασχηματίσουν.

Οι εντάσεις που προσεγγίζει η έκθεση προκύπτουν από τη γενεαλογία του ονόματος της περιοχής. Η Κηπούπολη Κυπριάδη, όπως δείχνει η ονομασία της, φέρει το όνομα του γεωπόνου και μηχανικού που την ίδρυσε, ενώ συνδέεται και με τις προγονικές μεταναστεύσεις στην Αίγυπτο και το Σουδάν. Η οικονομική και τεχνολογική επέκταση βρίσκει εκφραστές επιμέρους διαδικασιών, μαγνητίζοντας τον θεατή σε περίπλοκες και κάποιες φορές αλληλοσυγκρουόμενες πορείες.

Καλλιτεχνικές Διερευνήσεις και Αντιφάσεις

Μέσα σε αυτό το πολυδιάστατο πεδίο, οι καλλιτέχνες εξερευνούν τα ασταθή όρια ανάμεσα στον άνθρωπο και το μη ανθρώπινο, την παρουσία και την απουσία, την επιφάνεια και την ρήξη. Μορφές και γλυπτικές χειρονομίες ανυψώνονται, προσανατολισμένες ανάμεσα στον μύθο και την εκμηδένισή του, βρίσκονται σε μονίμως εναλλασσόμενη κατάσταση. Η αισθητική της κατανάλωσης αποδομείται, αποκαλύπτοντας τη βάσανο του καπιταλισμού: φετιχοποίηση και εξάντληση, υπερέκθεση και κενότητα νοήματος. Το σώμα αναδεικνύεται ως πεδίο αγώνα, εκτεθειμένο μέσα από στρώσεις αφαίρεσης και τεχνολογίας. Τα συναισθηματικά φορτισμένα στοιχεία σχηματίζουν το τοπίο, υποδεικνύοντας πιέσεις και ευθραυστότητα, ενώ παράλληλα ερμηνεύουν την κίνηση και τη μεταστροφή.

Στον πυρήνα της, η έκθεση Ο αέρας είναι ανεπαίσθητος, κι όμως κινείται οργανώνεται περιμετρικά σε σχέσεις σύμπλεξης και αντιπαράθεσης, δημιουργώντας επαναληπτικούς βρόχους γύρω από τη μυθολογία της ιστορίας. Οι καλλιτέχνες συμμετέχουν σε έναν διάλογο που αγγίζει τις καταστροφικές αναβιώσεις παλαιών πρακτικών και τις επιρροές των μηχανισμών που συνεχώς αναδιαμορφώνουν υποδομές και όψεις της καθημερινότητας.

Καλλιτέχνες: Rebecca Ackroyd, Jean-Marie Appriou, Adham Faramawy, Harm Gerdes, Μαρία Γεωργούλα, Jacopo Mazzetti, Jack McConville, Ραλλού Παναγιώτου, Εύα Παπαμαργαρίτη, Νάνα Σαχίνη, Yves Scherer, Δέσποινα Χαριτωνίδη

• Επιμέλεια: Πάνος Γιαννικόπουλος
• Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Άννα Μαρία Λουδάρου
• Βοηθός Επιμέλειας: Αλεξάνδρα Μαλακασιώτη
• Διόρθωση Κειμένων: Νατάσα Σίδερη
• Graphic Design: Θοδωρής Δημητρόπουλος
• Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός: Έφη Τσίμη

25.04.25 | 20:00
Performance:
Μαρία Γεωργούλα: Palindromes
Performers: Βαγγέλης Λιοπυράκης, Σταύρος Παπαδόπουλος

DJ Set: Roubi Roubi Roubi / Roubini Stagouraki

Κεντρική εικόνα θέματος: Eva Papamargariti, Lethargic Mutiny, 2020, HD video, χρώμα, ήχος, 4 λεπτά