Θεάτρο και Σύγχρονη Ανθρωπότητα: Μια Αναστοχαστική Προσέγγιση

Μπορεί το θέατρο να αφουγκραστεί το SOS που εκπέμπει η εποχή μας; Στον σύγχρονο κόσμο, οι πολίτες συχνά αισθάνονται σαν πτωχοποιημένοι εγκλωβισμένοι στα κελιά της εικονικής πραγματικότητας, απομονωμένοι στην ασφυκτική ιδιώτευσή τους. Ταυτόχρονα, παρακολουθούμε ρομποτοποιημένες υπάρξεις που βιώνουν έναν ολοκληρωτικό έλεγχο και καταστολή σε κάθε διάσταση της ζωής τους.

Είναι το θέατρο ανήσυχο απέναντι στα ζητήματα όπως η οικολογική καταστροφή, η αύξηση της θερμοκρασίας της γης, οι σοβαρές απώλειες της βιοποικιλότητας και η ρύπανση των ωκεανών; Μπορεί να γίνει ένας ενεργός παράγοντας του οικοσυστήματος; Το θέατρο παρακολουθεί τις ανθρώπινες επιπτώσεις εδώ και χρόνια, αλλά βρίσκεται σε αδιέξοδο όσον αφορά την αποτελεσματική του συμμετοχή στην επίλυση αυτών των προβλημάτων.

Ανησυχεί το θέατρο για την ανθρώπινη κατάσταση του 21ου αιώνα, όπου ο πολίτης διαρκώς manipulananται από πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα; Το κοινωνικό δίκτυο μπορεί να διευκολύνει την επικοινωνία, όμως συχνά προσφέρει και την απαραίτητη απόσταση ασφαλείας από τον Άλλον. Αυτή η απόσταση εντείνει τον φόβο απέναντι στον διαφορετικό και τον Ξένο, επηρεάζοντας τις σκέψεις και τις πράξεις μας.

Είναι εφικτό το θέατρο να λειτουργήσει ως ένα εργαστήριο συνύπαρξης των διαφορών, προσεγγίζοντας το τραύμα που αιμορραγεί στην κοινωνία μας; Το τραύμα αυτό καλεί σε ανακατασκευή του Μύθου. Όπως λέει ο Χάινερ Μύλλερ, «Ο μύθος είναι ένα σώρευμα, μια μηχανή στην οποία μπορούν να προσαρτώνται συνεχώς καινούργιες και άλλες μηχανές». Η ενέργεια του μύθου προκαλεί ταχύτητα και ενδεχομένως μια ανατίναξη του πολιτισμού, και επιπλέον, του κύκλου της βαρβαρότητας.

Μπορεί ο προβολέας του θεάτρου να αναδείξει το κοινωνικό τραύμα, απομακρύνοντας την προσοχή μας από τη δική του εσωτερική φωτεινότητα; Πρόκειται για ερωτήσεις δύσκολες, χωρίς οριστικές απαντήσεις, διότι το θέατρο συνεχίζει να υπάρχει και να αναπτύσσεται χάρη στα αναπάντητα ερωτήματα του.

Αυτές οι ανησυχίες προέρχονται από τον Διόνυσο, που περνά από τον γενέθλιο τόπο του — τη θυμέλη του αρχαίου θεάτρου — κι αρχίζει ένα προσφυγικό ταξίδι σε τοπία πολέμου, σήμερα, την παγκόσμια ημέρα του θεάτρου. Είναι επιτακτική ανάγκη να κοιτάξουμε στα μάτια τον Διόνυσο, τον εκστατικό θεό του θεάτρου και του Μύθου, που ενώνει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Εκφράζει ρευστές ταυτότητες και αναρωτιέται το θεμελιώδες οντολογικό ερώτημα: “Περί τίνος πρόκειται;”. Αυτό το ερώτημα ενεργοποιεί τους δημιουργούς, ωθώντας τους σε μια μακρύτερη ψηλαφιστική έρευνα της ρίζας του μύθου.

Η ανάγκη για νέες τρόπους αφήγησης που καλλιεργούν τη μνήμη και διαμορφώνουν νέες ηθικές και πολιτικές ευθύνες είναι επιτακτική. Στόχος είναι η έξοδος από την πολύμορφη δικτατορία του σημερινού μεσαίωνα.

– Θεόδωρος Τερζόπουλος, Ελλάδα
Σκηνοθέτης, Δάσκαλος, Συγγραφέας, Ιδρυτής και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Θεάτρου Άττις, Εμπνευστής της Θεατρικής Ολυμπιάδας και Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής της Θεατρικής Ολυμπιάδας

Το Βιογραφικό Σημείωμα του Θεόδωρου Τερζόπουλου

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος, διεθνώς αναγνωρισμένος σκηνοθέτης, γεννήθηκε το 1945 στον Μακρύγιαλο της Πιερίας, Βόρεια Ελλάδα. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Κωστή Μιχαηλίδη στην Αθήνα και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Berliner Ensemble, στη Γερμανία, όπου εργάστηκε και ως βοηθός σκηνοθέτη μαζί με τον Χάινερ Μύλλερ, τον μέντορά του.

Από το 1981 έως το 1983 διατέλεσε Διευθυντής της Δραματικής Σχολής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Από το 1985 έως το 2000 ήταν Καλλιτεχνικός Διευθυντής των Διεθνών Συναντήσεων Αρχαίου Δράματος στους Δελφούς, προσκαλώντας καταξιωμένους δημιουργούς από τη διεθνή θεατρική σκηνή. Πέρα από το θέατρο Άττις, που ίδρυσε το 1985, παρουσίασε το 1986 την πρωτοποριακή παράσταση «Βάκχες» του Ευριπίδη, αλλάζοντας θεμελιωδώς τον τρόπο παρουσίασης της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας.

Η θεατρική του προσέγγιση εστιάζει στα τραγικά στοιχεία, φέρνοντας στην επιφάνεια το αθέατο και το ανεξιχνίαστο της ανθρώπινης συνθήκης. Ειδικεύεται στην αρχαία τραγωδία αλλά και σε ετερογενή ποιητικά κείμενα, αναζητώντας διαρκώς τη συνάντηση με τον Άλλον, στον οποίο αναγνωρίζει τον εαυτό του. Έχει σκηνοθετήσει περισσότερες από 2300 παραστάσεις διεθνώς και συνεργάζεται με μεγάλους θεατρικούς συγγραφείς.

Οι πρόσφατες παραγωγές του, όπως το «Περιμένοντας τον Γκοντό» και η «Ορέστεια» του Αισχύλου, έχουν χαρακτηριστεί σταθμοί στην έρευνα και το έργο του. Η μέθοδός του έχει διδασκαλία σε περισσότερες από τριάντα Δραματικές Σχολές σε όλο τον κόσμο, ενώ η διεθνής του απήχηση ενισχύεται μέσα από εργαστήρια και διαλέξεις.

Οι σημαντικές του βραβεύσεις περιλαμβάνουν το Βραβείο «Λόρκα», το Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας «Στανισλάβσκι», και έχει συμμετάσχει ενεργά στη σύσταση της Θεατρικής Ολυμπιάδας στους Δελφούς ως Πρόεδρος της Διεθνούς Επιτροπής μέχρι σήμερα.

Ο Θεόδωρος Τερζόπουλος συνεχίζει να εμπνέει και να σχεδιάζει το μέλλον του θεάτρου, δημιουργώντας γέφυρες επικοινωνίας και καλλιτεχνικής έκφρασης σε όλον τον κόσμο.