Σινεμά Ψ 2025: Προβολή της ταινίας «Τι θα πει ο κόσμος» της Iram Haq στο Τριανόν

Ο κλάδος «Τέχνη και Ψυχιατρική» της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ) συνεχίζει για 17η χρονιά το πρόγραμμα προβολών στον κινηματογράφο Τριανόν, με γενικό τίτλο «Πολιτισμικές μορφές της σεξουαλικότητας». Η πρωτοβουλία αυτή επιδιώκει να φωτίσει τις περίπλοκες σχέσεις μεταξύ τέχνης και ψυχιατρικής μέσω κινηματογραφικών έργων που θίγουν κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα.

Η Pakistani σκηνοθέτης Iram Haq, γνωστή για το αυτοβιογραφικό της ντεμπούτο «I Am Yours», το οποίο ήταν και επίσημη πρόταση της Νορβηγίας για το ξενόγλωσσο Όσκαρ, επιστρέφει με μία ακόμα ταινία που καταδεικνύει τον πόνο και τα παράπονα σχετικά με τη χώρα καταγωγής της. Στο νέο της έργο, επιλέγει να χρησιμοποιήσει μια απλή αλλά έντονη κινηματογραφική γλώσσα, ικανή να αγγίξει ευρύ κοινό, χωρίς όμως να αγγίζει σε βάθος τα κρίσιμα ζητήματα της Πακιστάν, όπως είναι η διαπλοκή, οι παραδοσιακές κοινωνικές σχέσεις δομημένες πάνω σε πατριαρχικές αρχές και ο ρόλος του φονταμενταλιστικού Ισλάμ.

Η ίδια σε συνέντευξή της αναφέρει: «Η ιστορία της ταινίας είναι η πιο προσωπική μου μέχρι σήμερα. Όταν ήμουν 14 χρονών, η οικογένειά μου με απήγαγε και με ανάγκασε να ζήσω για ενάμισι χρόνο στο Πακιστάν. Περίμενα μέχρι να νιώσω έτοιμη σαν δημιουργός και σαν άνθρωπος για να διηγηθώ την ιστορία με έναν σοφό και ευαίσθητο τρόπο. Δεν ήθελα να παρουσιάσω το κορίτσι ως θύμα και τους γονείς της ως θύτες. Ήθελα να πω μία απίθανη ιστορία αγάπης ανάμεσα σε γονείς και παιδί. Μια ιστορία που δεν μπορεί να έχει καλό τέλος, όσο το χάσμα ανάμεσα στις δύο γενιές παραμένει τόσο μεγάλο. Μετά από πολλές οντισιόν, βρήκαμε την τέλεια ηθοποιό για τον ρόλο στο πρόσωπο της Maria Mozhdah. Ήταν μία εκπληκτική ανακάλυψη.» Η ταινία θίγει έμμεσα τον αναχρονιστικό ρόλο του Ισλάμ και της παραδοσιακής πακιστανικής κοινωνίας. Με αυτή την ταινία, η νεαρή κοπέλα συγκρούεται με τις παραδοσιακές αξίες των Πακιστανών μεταναστών γονιών της, πυροδοτώντας μια εκρηκτική ιστορία ενηλικίωσης. Η δημιουργός εξετάζει την περίπλοκη σχέση πατέρα και κόρης, επιδιώκοντας να χτίσει χαρακτήρες που είναι διχασμένοι ανάμεσα στην ελευθερία και την παράδοση.

Η ψυχαναλυτική ερμηνεία της πατριαρχίας προσφέρει μια βαθιά και πολυδιάστατη κατανόηση των ψυχολογικών δυναμικών που διαμορφώνουν αυτό το κοινωνικό σύστημα. Η κατανόηση της Οιδιπόδειας φάσης είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση της πατριαρχίας και την προώθηση της ισότητας των φύλων. Η Οιδιπόδεια φάση ερμηνεύεται ως μια προσπάθεια εξουδετέρωσης της απειλής από την μητρική εξουσία, με στόχο την επιβολή της πατρικής τάξης. Έτσι, η πατριαρχία μπορεί να θεωρηθεί ως μια άμυνα κατά της αρχέγονης μητέρας και της απειλής της επιστροφής στη προ-Οιδιπόδειο φάση, όπου η μητέρα κυριαρχούσε.

Στην ταινία της, όπως και στη ζωή της Iram Haq, η ηρωίδα Nisha προχωρά σε μια διαδικασία χειραφέτησης και απόκτησης αυτονομίας, με τη συμβολή φυσικά του «κοινωνικού κράτους», που λειτουργεί ως «καλό αντικείμενο» στην προσπάθεια αυτονόμησης. Ωστόσο, τα ψυχικά τραύματα παραμένουν ενεργά, και η ηρωίδα καλείται να τα διαχειριστεί, όπως και η σκηνοθέτιδα, η οποία τα επουλώνει μετουσιώνοντας τα στις δημιουργίες της.

Πληροφορίες ταινίας

Τίτλος: Τι θα πει ο κόσμος / Hva Vil Folk Si
Σκηνοθεσία: Iram Haq
Έτος παραγωγής: 2017
Χώρες παραγωγής: Νορβηγία, Γερμανία, Σουηδία, Γαλλία
Διάρκεια: 106 λεπτά
Γλώσσα: Ούρντου, Νορβηγικά

Συζητούν

Dr.med Μαρία Διαλλινά, Ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεύτρια, τ. Σύνταξη Διευθυντή Ψυχιατρικού Τομέα ΓΝΑ
Dr Ηλίας Βλάχος, Ψυχίατρος Ομαδικός ψυχοθεραπευτής
Μάνια Παπαδημητρίου, Ηθοποιός