60 Χρόνια από το “A Love Supreme”

Στις 7 Φεβρουαρίου 2025, συμπληρώνονται ακριβώς 60 χρόνια από την κυκλοφορία του “A Love Supreme” από την Impulse! Records, ενός από τα πιο εμβληματικά μουσικά έργα του 20ού αιώνα για την jazz και όχι μόνο. Υπάρχουν πολύ λίγα καινούρια πράγματα που μπορούν να ειπωθούν για ένα άλμπουμ που έχει συζητηθεί και αναλυθεί σε βάθος κατά τη διάρκεια αυτών των έξι δεκαετιών. Από την άλλη πλευρά, τα διαχρονικά έργα τέχνης είναι ικανά να επαναπροσλαμβάνονται σε κάθε εποχή, διαμορφώνοντας τις αξίες τους ή αποκαλύπτοντας νέες.

Η Πνευματική Εξέλιξη του Coltrane

Πολλοί ιστορικοί της jazz υποστηρίζουν ότι ο John Coltrane και το “A Love Supreme” εγκαινιάζουν ένα νέο υπο-είδος στην jazz, την spiritual jazz. Αν και υπήρχαν ήδη άλμπουμ με πνευματικό χαρακτήρα πριν από αυτό, το “A Love Supreme” κατάφερε να χαραχθεί στο συλλογικό ασυνείδητο πολλών ακροατών ως το πρώτο spiritual jazz άλμπουμ. Η ερώτηση παραμένει εάν αυτό προκύπτει από πραγματική διάσταση ή είναι απλώς αυθυποβολή. Αυτό που είναι αναμφισβήτητο είναι ότι το άλμπουμ διαθέτει μια αδιόρατη πνευματική δύναμη, που αξίζει να εξερευνήσουμε.

Ο Coltrane, την περίοδο της δημιουργίας του “A Love Supreme”, έδινε μάχη με σοβαρούς εθισμούς στην ηρωίνη και το αλκοόλ. Ωστόσο, τον Δεκέμβριο του 1957, υπήρξε μια εμπειρία «πνευματικής αφύπνισης», η οποία τον βοήθησε να θεραπευθεί από τις εξαρτήσεις του. Η αφύπνιση αυτή αναφέρεται στα liner notes του “A Love Supreme”, όπου το άλμπουμ χαρακτηρίζεται μια μεγάλη ευχαριστία και μια «ταπεινή προσφορά προς τον Θεό». Αυτός ο δίσκος, όπως δηλώνει ο Coltrane, είχε καθυστερήσει για χρόνια, αλλά ήρθε επιτέλους η κατάλληλη στιγμή για να υλοποιηθεί.

Μια Σημαντική Ηχογράφηση

Όταν ο John Coltrane, μαζί με τους McCoy Tyner (πιάνο), Jimmy Garrison (μπάσο) και Elvin Jones, μπήκαν στα Van Gelder Studios στο New Jersey τη νύχτα της 9ης Δεκεμβρίου 1964, ήξεραν ακριβώς τι ήθελαν να δημιουργήσουν. Παράλληλα, αξίζει να σημειωθεί ότι το “A Love Supreme” ηχογραφήθηκε σε ένα μόνο session, γεγονός που ενισχύει την αυθεντικότητα και τη δυναμική του έργου. Το άλμπουμ αποτελείται από τέσσερα μέρη, τα οποία λειτουργούν ως οι τέσσερις «κινήσεις» μιας ενιαίας δημιουργίας.

Αρχίζοντας με το “Acknowledgement”, ο Coltrane θέτει τον μουσικό βηματισμό με έναν σχεδόν χαρούμενο τόνο, ενώ δημιουργεί το εκστατικό κεντρικό μοτίβο μέσα από τέσσερις νότες. Το tempo συνεχίζει να ανεβαίνει με τα “Resolution” και “Persuance”, όπου οι μουσικοί επιδίδονται σε οργιαστικά solo, επιδεικνύοντας μια μοναδική τηλεπαθητική επικοινωνία. Η κορύφωση του έργου έρχεται στο “Psalm”, όπου ο Coltrane «απαγγέλλει» με το σαξόφωνό του ένα ποίημα που αναγράφεται στα liner notes.

Μια Υπερβατική Εμπειρία

Η αλληλεπίδραση των μουσικών στο “A Love Supreme” είναι εξαιρετικά ισχυρή. Ο Tyner συχνά στέκεται ως ίσος του Coltrane, ενώ ο Jones μετατρέπει τα τύμπανα σε ηχητικά κύματα, και ο Garrison διατηρεί τον ρυθμό με αντοχή. Ο Coltrane, μέσα από την αυτοσχεδιαστική του προσέγγιση, δεν προσφέρει τυχαία αποτελέσματα, αλλά δημιουργεί μια νέα γλώσσα που συνδυάζει την αυτοσχεδίαση με πνευματική διάσταση.

Ακόμα και αν κάποιος επιλέξει να μην εμβαθύνει στις λεπτομέρειες αυτών των δομών, η ουσία του δίσκου είναι ότι επιχειρεί να είναι υπερβατικός, ξεπερνώντας τα όρια της μουσικής και του λόγου.

Η Κληρονομιά του “A Love Supreme”

Ο Lewis Porter αναφέρει ότι πριν από τον Coltrane, οι jazz μουσικοί προσπαθούσαν να διατηρήσουν κάποια «ευχάριστα» στοιχεία για να μην κουράσουν το κοινό. Ο Coltrane, ωστόσο, τόλμησε να δημιουργήσει μουσική ανώτερη και ακραία ελεύθερη, προσκαλώντας το κοινό να συμμετάσχει σε ένα έντονο μουσικό ταξίδι. Το “A Love Supreme” χαιρετίστηκε ως ένα δίσκος-φαινόμενο, που ενέπνευσε πολλούς άλλους jazz καλλιτέχνες και άνοιξε τον δρόμο για το genre της spiritual jazz. Οι καλλιτέχνες που συνεργάστηκαν με τον Coltrane, συμπεριλαμβανομένης της Alice Coltrane, παίζουν καίριο ρόλο σε αυτήν την εξέλιξη.

Μετά την κυκλοφορία του “A Love Supreme”, ο Coltrane συνέχισε να εξερευνά πνευματικές και διαλογιστικές ιδέες στα επόμενα άλμπουμ του. Η επιρροή του δεν περιορίζεται στην εποχή του, καθώς η κληρονομιά του διαρκεί μέχρι σήμερα. Ανεξαρτήτως του πότε θα ακούσει κάποιος το “A Love Supreme”, η εμπειρία της ακρόασης παραμένει μοναδική και καθοριστική.

Ας γιορτάσουμε λοιπόν την επέτειο των 60 χρόνων από τη δημιουργία του θρυλικού “A Love Supreme” και ας συνεχίσουμε να αναζητούμε τη μουσική και πνευματική του κληρονομιά. Οι μύθοι που περιβάλλουν το άλμπουμ δεν περιορίζονται στην τέχνη του, αλλά γίνονται κομμάτι της ίδιας της ανθρώπινης εμπειρίας.