Μεγάλη Αναδρομική Έκθεση της Ναν Γκόλντιν στο Βερολίνο

Το Οδοιπορικό της Έκθεσης

Η διεθνής περιοδεία της έκθεσης της Αμερικανίδας καλλιτέχνη Ναν Γκόλντιν με τίτλο This Will Not End Well ξεκίνησε από το Moderna Museet στη Στοκχόλμη και ταξίδεψε στο Μουσείο Stedelijk στο Άμστερνταμ. Τώρα, παρουσιάζεται στη Neue Nationalgalerie στο Βερολίνο, και αναμένεται να διαρκέσει μέχρι τις 6 Απριλίου. Μετά τη Βερολινέζικη εμφάνιση, η έκθεση θα μεταφερθεί στο Pirelli HangarBicocca στο Μιλάνο και στο Réunion des musées nationaux – Grand Palais στο Παρίσι.

Αυτή η αναδρομική έκθεση αντιπροσωπεύει την πρώτη πλήρη παρουσίαση της καλλιτεχνικής διαδρομής της Γκόλντιν ως σκηνοθέτιδας και καλλιτέχνη πολυμέσων. Η Γκόλντιν, από το 1979 μέχρι σήμερα, έχει δημιουργήσει περίπου δώδεκα διαφορετικές προβολές διαφανειών, οι οποίες περιλαμβάνουν χιλιάδες φωτογραφίες συνοδευόμενες από μουσικά κομμάτια. Στις πιο πρόσφατες δουλειές της, έχει ενσωματώσει κινούμενες εικόνες, ήχους και υλικό που έχει συλλέξει, εμβαθύνοντας ταυτόχρονα στο προσωπικό της αρχείο.

Η Αφήγηση και τα Θέματα

Οι αφηγήσεις του έργου της προέρχονται από τις προσωπικές της εμπειρίες. Τα θέματα που διαπραγματεύεται εκτείνονται από την τραυματική οικογενειακή ιστορία της μέχρι τον μποέμικο κόσμο των φίλων της, και από τον μυστήριο της παιδικής ηλικίας έως το σκοτάδι του εθισμού. Αυτές οι ιστορίες είναι έντονα ωμές και οικείες, αποτελώντας πανανθρώπινες αφηγήσεις αγάπης και απώλειας που εξακολουθούν να αγγίζουν και να επηρεάζουν γενιές θεατών.

Η έκθεση περιλαμβάνει έξι εγκαταστάσεις: The Ballad of Sexual Dependency (1981 – 2024), The Other Side (1992 – 2021), Sisters, Saints, and Sibyls (2004 – 24), Fire Leap (2010 – 24), Sirens (2019 – 20) και Memory Lost (2019). Κάθε μία από τις προβολές αυτές επανεξετάζεται, ανανεώνεται και ενημερώνεται συνεχώς, καθιστώντας κάθε έκδοση μοναδική. Όλα τα έργα εγκαθίστανται σε ειδικά σχεδιασμένα κτίρια από την αρχιτέκτονα Hala Wardé σε συνεργασία με την Γκόλντιν, με σκοπό τη δημιουργία ενός «χωριού διαφανειών». Η αναφορά στον σκοτεινό τόνο του τίτλου This Will Not End Well περιέχει μια ειρωνική χιουμοριστική διάσταση, που αποτυπώνει τη χαρακτηριστική joie de vivre της Γκόλντιν.

Η Χαμένη Μνήμη

Στην παρουσίαση διαφανειών Memory Lost, η καλλιτέχνης εξερευνά μια βαθιά συγκινητική ιστορία που αφορά την σκοτεινή πλευρά του εθισμού στα ναρκωτικά, στις διαδικασίες απόσυρσης και στην επιρροή τους στον εαυτό μας. Το έργο περιλαμβάνει φωτογραφίες και υλικό από το εκτενές αρχείο της καλλιτέχνιδας, συνοδευόμενο από ένα υποβλητικό soundtrack από τον συνθέτη Mica Levi, με πρόσθετη μουσική από τους CJ Calderwood και την όπερα του Soundwalk Collective. Οι προσωπικές εικόνες στο slideshow αμφισβητούν τη φύση της μνήμης, όχι μόνο ως βιωμένη εμπειρία αλλά και ως μαρτυρία, αλλοίωση και απώλεια μέσω του εθισμού.

Οι εικόνες αποτυπώνουν μια αντίθεση ανάμεσα σε μεγάλα τοπία και κλειστοφοβικά δωμάτια που προκαλούν έντονα αισθήματα άγχους και εγκλεισμού. Η Γκόλντιν, η οποία υπήρξε εθισμένη στα οπιοειδή, παρέχει μια προσωπική εικόνα αυτής της περιόδου της ζωής της, περιλαμβάνοντας ηχογραφήσεις συνεντεύξεων με φίλους της και μηνύματα από τον τηλεφωνητή της από τη δεκαετία του ’80. Παρά την εκτενή τεκμηρίωση της, αυτή η εποχή αναφέρεται ως «χαμένη μνήμη». Ένα από τα κύρια ζητήματα του έργου είναι η αποστιγματοποίηση της χρήσης ναρκωτικών, με το Memory Lost να παρουσιάζεται σε έναν κλειστοφοβικό χώρο που ανέγειρε η Hala Wardé.

Οι Σειρήνες και η Έκφραση του Εθισμού

Το Sirens είναι το επόμενο κομμάτι που συνδέεται με το Memory Lost, αναδεικνύοντας την ευχαρίστηση και τον αισθησιασμό που μπορεί να συνοδεύει τη χρήση ναρκωτικών. Πρόκειται για την πρώτη της εργασία που αποτελείται εξ ολοκλήρου από σύντομα αποσπάσματα από τριάντα ταινίες, περιλαμβάνοντας έργα σπουδαίων δημιουργών όπως οι Andy Warhol και Federico Fellini. Ο τίτλος του έργου παραπέμπει στην εικόνα της Σειρήνας, που με το σαγηνευτικό τραγούδι της παρασύρει τους ναυτικούς σε θάνατο, ως αναλογία του εθισμού. Η ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που αποπνέει το έργο, σε συνδυασμό με το υπνωτικό soundtrack του Mica Levi, προκαλεί μια αίσθηση ευφορίας, ενώ ταυτόχρονα υποδηλώνει τους κινδύνους της χρήσης ναρκωτικών.

Το έργο αποτίει φόρο τιμής στην Donyale Luna, το πρώτο μαύρο σούπερ μόντελ στον κόσμο, η οποία απεβίωσε από υπερβολική δόση ηρωίνης το 1979. Η συγκεκριμένη προβολή γίνεται σε μια κατασκευή που αναπαριστά έναν υπόγειο κινηματογράφο.

Η Ωδή στην Αδελφή

Η εγκατάσταση Sisters, Saints, and Sibyls είναι μια αφοπλιστική ωδή στη ζωή της μεγαλύτερης αδελφής της Γκόλντιν, Μπάρμπαρα Χόλλυ Γκόλντιν. Η Μπάρμπαρα είχε εισαχθεί σε ίδρυμα στην εφηβεία και αυτοκτόνησε σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, επηρεάζοντας καθοριστικά τη ζωή της Ναν. Στην πορεία της αναζήτησης της δικής της ταυτότητας και σεξουαλικότητας, η Μπάρμπαρα υπηρέτησε ως πηγή έμπνευσης με την αδιόρατη επανάσταση της και την αμφισβήτηση των παραδόσεων στην αμερικανική κοινωνία.

Το έργο απεικονίζει τη ζωή της Μπάρμπαρα μέσω οικογενειακών φωτογραφιών και έγγραφων από νοσοκομεία, ενορχηστρωμένη με τη φωνή της καλλιτέχνιδας. Η Γκόλντιν συνδέει τα ιδιωτικά και συλλογικά στοιχεία της εμπειρίας, στοχάζοντας πάνω σε παγκόσμια θέματα ψυχικής υγείας και εθισμού, υπογραμμίζοντας τη συνέχεια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου.

Ανακλίσεις που Εξερευνούν την Παιδική Ηλικία

Μεταξύ 1978 και 2014, η Γκόλντιν φωτογράφησε τα βαφτιστήρια και τα παιδιά των φίλων της σε μια σειρά φωτογραφιών με τον τίτλο Fire Leap. Η καλλιτέχνης, αφιερωμένη στην εξερεύνηση της σχέσης παιδιών και ενηλίκων, αναδεικνύει τη σύνδεση και την εξέλιξη των ταυτοτήτων τους. Η Γκόλντιν τονίζει ότι «τα παιδιά γεννιούνται γνωρίζοντας τα πάντα και καθώς μεγαλώνουν, τα ξεχνούν». Αυτό το έργο, που δημοσιεύτηκε σε βιβλίο το 2014 με τίτλο Eden and After, καταγράφει την προσωρινότητα της παιδικής ηλικίας, με επιλεγμένα μουσικά κομμάτια να ενισχύουν τη σύνθεση του συναισθήματος.

Η Μπαλάντα της Σεξουαλικής Εξάρτησης

Ορόσημο της Γκόλντιν, το The Ballad of Sexual Dependency αποτυπώνει τον τρόπο ζωής στη Νέα Υόρκη, το Provincetown, το Βερολίνο και το Λονδίνο κατά τις δεκαετίες του 1970 και 80, φτάνοντας μέχρι το 1990. Συνοδευόμενο από ένα soundtrack, το slideshow περιλαμβάνει σχεδόν 700 πορτραίτα, αποκαλύπτοντας με ωμή τρυφερότητα τις σχέσεις και την καθημερινότητα, από ερωτικές σχέσεις μέχρι ξέφρενες νύχτες. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, η Γκόλντιν άρχισε να πειραματίζεται με τα slideshow, δημιουργώντας αυτό που θεωρείται το πιο επιδραστικό έργο της.

Ο τίτλος προέρχεται από ένα τραγούδι της Όπερας της Πεντάρας του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Το κεντρικό θέμα αναδεικνύει τις αντιφάσεις μεταξύ σεξουαλικής τρυφερότητας και βίας. Το soundtrack, το οποίο επιμελήθηκε η Γκόλντιν το 1987, έχει διατηρηθεί αναλλοίωτο και δημιουργεί μια αίσθηση της εποχής και της πολιτιστικής κληρονομιάς της. Η αίθουσα που σχεδίασε η Hala Wardé για το συγκεκριμένο έργο φέρει το πνεύμα ενός παλιού κινηματογράφου.

Η Άλλη Πλευρά: Αντίκτυποι και Δημιουργικές Εκφράσεις

Ο τίτλος The Other Side αναφέρεται σε ένα queer μπαρ στη Βοστώνη της δεκαετίας του ’70, αποτίοντας φόρο τιμής στους φίλους και τα μέλη των τρανσέξουαλ κοινοτήτων που φωτογράφισε η Γκόλντιν. Εκείνη την εποχή, υπήρχαν πολλές προκαταλήψεις εις βάρος των συγκεκριμένων κοινοτήτων, και οι φίλοι της υπήρξαν πρωτοπόροι στον αγώνα για την ορατότητα των τρανς ατόμων. Η Γκόλντιν συνεχίζει να αναδεικνύει αυτές τις σχέσεις μέσω των φωτογραφιών της, εστιάζοντας στη ζωή και στην ομορφιά αυτών των ατόμων, προσπαθώντας να απεικονίσει τη μοναδικότητά τους.

Η δημιουργός δημοσίευσε το 1993 το ομότιτλο βιβλίο, το οποίο επανεκδόθηκε το 2020, αντικατοπτρίζοντας την πολιτιστική στροφή και τις εξελίξεις στα δικαιώματα των τρανς ατόμων. Το κτίριο που σχεδιάστηκε από την Hala Wardé για την εγκατάσταση αυτή βασίζεται στην αισθητική ενός queer club.

Κεντρική εικόνα θέματος: Nan Goldin, Fashion show at Second Tip, Toon, C, So and Yogo, Bangkok “The Other Side” © Nan Goldin. Courtesy the artist

Πηγή: κείμενα της έκθεσης
Φωτογραφίες: smb.museum