Inspire Project 2025: Με βασικό θέμα την «Επιστροφή» στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης

Η έννοια του νόστου, η βίαιη εκπατρισμένη εμπειρία και το αίτημα επιστροφής, αντί να θεωρούνται ξεπερασμένα θέματα, αναδύονται και πάλι με δύναμη στην κοινωνική μας πραγματικότητα. Η φετινή διοργάνωση του Inspire Project 2025, που πραγματοποιείται στο MOMus-Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (στον χώρο της ΔΕΘ-Helexpo), επικεντρώνει την προσοχή του στην έννοια της «Επιστροφής». Αυτή η έννοια προέρχεται από την 50η επέτειο της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974, αλλά επεκτείνεται σε πιο ευρείες θεματικές, όπως το διαγενεακό τραύμα του νοστού, η απώλεια της πατρίδας και της οικογένειας, καθώς και οι προκλήσεις που συνδέονται με την εκδίωξη και τη μετανάστευση. Οι πτυχές αυτές μας καλούν να σκεφτούμε την αναζήτηση ενός μέλλοντος που βασίζεται σε ό,τι έχει χαθεί.

Στον χώρο των περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου, παρουσιάζονται νέα έργα που δημιουργήθηκαν από ένα καλλιτεχνικό εργαστήριο, στο οποίο συμμετείχαν 20 εικαστικοί καλλιτέχνες υπό την καθοδήγηση του προσκεκλημένου καλλιτέχνη Νίκου Χαραλαμπίδη. Οι δημιουργίες τους έρχονται σε διάδραση και διάλογο με έργα του Χαραλαμπίδη που είναι αναδρομικού χαρακτήρα, σε μια έκθεση που φέρει τον τίτλο «Αφού βόσκεις πρόβατα γιατί δεν παίζεις αυλό;». Η έκθεση αυτή επιδιώκει να εμβαθύνει στην έννοια της πατρίδας και της εστίας, μέσω αυτών των απρόσμενων συνδυασμών θεμάτων που αντλούν από τις εμπειρίες του σύγχρονου, παγκοσμιοποιημένου κόσμου.

Στο πλαίσιο του Κυπριακού ζητήματος, η έρευνα και οι καλλιτεχνικές δημιουργίες της τελευταίας πεντηκονταετίας αναδεικνύουν ότι το αίτημα για επιστροφή στις πατρογονικές εστίες είναι επίκαιρο όχι μόνο για τους Κύπριους αλλά και για πλήθος ανθρώπων που ζουν συγκρούσεις σε γειτονικές χώρες. Η αγάπη και η νοσταλγία για την πατρίδα αναγνωρίζονται ως βαθιά ανθρώπινα συναισθήματα που συνδέουν τις γενιές, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, και εμπνέουν συζητήσεις που απαιτούν ευρύτερη κοινωνική συμμετοχή.

Η έκθεση προσφέρει τη βάση για μια συλλογική καλλιτεχνική τοποθέτηση από τους συμμετέχοντες σε συνεργασία με τον Νίκο Χαραλαμπίδη, ενθαρρύνοντας τη συμμετοχή και το διάλογο για τις θεματικές της επιστροφής και του βίαιου εκπατρισμού.

Συντελεστές της Έκθεσης

• Καλλιτεχνική Διεύθυνση: Θούλη Μισιρλόγλου
• Επιμέλεια: Θοδωρής Μάρκογλου, Κατερίνα Σύρογλου
• Βοηθός παραγωγής: Σίλια Φασιανού
• Επιτροπή επιλογής συμμετεχόντων στα εργαστήρια: Αρετή Λεοπούλου, Θοδωρής Μάρκογλου, Κατερίνα Σύρογλου, επιμελητής & επιμελήτριες MOMus
• Προσκεκλημένος καλλιτέχνης: Νίκος Χαραλαμπίδης
• Συμμετέχοντες καλλιτέχνες: Sarkis Hambaryan, Δάφνη Βλασίδου, Στέφανος Ζαφειρίου, Δέσποινα Δούζη, Ρένα Κακλαμάνη, Κωνσταντίνος Καλαθάκης, Ζωή Καλογιάννη, Ξένια Κασαπόγλου, Κωνσταντίνος Κωνσταντίνου, Νίκος Λάριος, Άννα Μπότου, Κωνσταντίνος Ξάνθης, Γεώργιος Όθωνας, Ελένη Πασιάτα, Σοφία Πεχλιβανίδου, Όλγα Σουβερμεζόγλου, Βάσω Χατζημανώλη, Χριστίνα Χατζημιχαηλίδου, Χρίστος Χατζηχριστοφής, Σταύρος Χριστοφή (Yeti)

Το Inspire Project συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΣΠΑ – Πρόγραμμα «Κεντρική Μακεδονία»).

Βιογραφικό του Νίκου Χαραλαμπίδη

Ο Νίκος Χαραλαμπίδης είναι μια αναγνωρίσιμη μορφή στον κόσμο της τέχνης. Ως εικαστικός καλλιτέχνης και καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, θεωρείται από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της γενιάς του ’90. Το έργο του έχει προσφέρει αξιόλογες συνεισφορές στην Πολιτική Τέχνη στην Ελλάδα, όπως υποδεικνύει η βράβευσή του το 2007 από τον Σύνδεσμο Τεχνοκριτικών AICA HELLAS. Η επιδραστική φύση του έργου του έχει καθορίσει την καλλιτεχνική κατεύθυνση πολλών νέων καλλιτεχνών, οι οποίοι είναι πιο ευαισθητοποιημένοι απέναντι σε κοινωνικά ζητήματα.

Από πολύ νωρίς, το ερευνητικό του έργο είχε ήδη αρχίσει να διακρίνεται: το 1992, κέρδισε το 1ο βραβείο του Ιδρύματος Γιάννη & Ζωής Σπυροπούλου, θέτοντας τα θεμέλια για μια σημαντική καριέρα. Ο Χαραλαμπίδης έχει αναγνωριστεί για τις τολμηρές του παρεμβάσεις στην Πράσινη Γραμμή της Κύπρου, καθώς και σε άλλες εμπόλεμες ζώνες, αγγίζοντας μια ευρεία γκάμα κοινωνικοπολιτικών θεμάτων και υιοθετώντας πρωτοποριακές τέχνες και τεχνικές ψηφιακής και ρομποτικής.

Η τέχνη του εξετάζει τη διαταραγμένη κατάσταση της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, εστιάζοντας κυρίως στο Κυπριακό ζήτημα. Ζητήματα όπως ο βίαιος εκπατρισμός, η προσφυγοποίηση και η αναγνώριση της εθνικής ταυτότητας είναι δύσκολα θέματα που συχνά εισδύουν στο έργο του και ταλανίζουν την κοινωνία. Η πρωτοτυπία της δουλειάς του έχει οδηγήσει σε αναγνώριση και σε πολλές ατομικές εκθέσεις σε διεθνή φεστιβάλ και μουσείο σε όλο τον κόσμο.

Νίκος Χαραλαμπίδης, Protesting for Democracy in the Gardens of Versailles, 1999, φωτογραφία. Ευγενική παραχώρηση του καλλιτέχνη.