Το Έργο της Βερενίκης

Γραμμένη το 1670, η τραγωδία Βερενίκη του Ρακίνα ακολούθησε την επιτυχία του Βρετανικού. Συνδυάζοντας τον έρωτα με την πολιτική, η Βερενίκη αναδεικνύει την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων και την επιρροή των εξωτερικών παραγόντων στη ζωή των ατόμων. Αντίθετα με τις περισσότερες τραγωδίες της εποχής, οι σκηνές αιματοχυσίας, οι φόνοι και οι θάνατοι λείπουν, καθιστώντας την ντράμα μια αληθινή ιστορία δακρύων και θλίψης.

Η πλοκή εστιάζει στη μεγάλη ιστορία αγάπης μεταξύ της Βερενίκης και του Τίτου. Το ζευγάρι γνωρίστηκε κατά την εκστρατεία του Τίτου στην Ιουδαία και η Βερενίκη τον ακολούθησε στη Ρώμη, με την υπόσχεση γάμου. Ωστόσο, η αναξιοπιστία του θρόνου αναγκάζει τον Τίτο να παραβεί την υπόσχεσή του, καθώς γνωρίζει ότι ο λαός του δεν θα αποδεχόταν τη «βάρβαρη» σύνδεσή του με τη Βερενίκη.

Ο Ρακίνας διερευνά το εσωτερικό δίλημμα του Τίτου, που βρίσκεται διχασμένος ανάμεσα στην αγάπη του για τη Βερενίκη και την υποχρέωση του προς το λαό και την αυτοκρατορία. Έχοντας διαβεβαιώσει τη Βερενίκη για την αφοσίωσή του, το ήθος της δεν περιορίζεται μόνο σε έναν ερωτισμό, αλλά επηρεάζει και την πολιτική του σκέψη, γεγονός που τον κατευθύνει στο να ασκεί προσοχή στην ηθική του επιλογή.

Η Παράσταση

Ο Ρομέο Καστελλούτσι αναλαμβάνει την σκηνοθεσία, προβάλλοντας την τραγωδία ως ένα έργο για μια γυναίκα που είναι ηρωίδα, αλλά ταυτόχρονα και θύμα. Στο τέλος της παράστασης, η Βερενίκη, με πολύ έντονο τρόπο, ζητά από το κοινό να μην την κοιτάζει (“Ne me regardes pas!”), θίγοντας έτσι τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στη σκηνική πραγματικότητα και την πραγματική ζωή. Η σκηνοθεσία του Καστελλούτσι τονίζει το στοιχείο της μετα-θεατρικότητας και επισημαίνει την απομόνωση της σκηνής, επιτυγχάνοντας ένα παράλληλο διάλογο με το κοινό.

Ο Καστελλούτσι κυκλοφορεί ανάμεσα στην Αναγεννησιακή Γαλλία και την αρχαία Ρώμη, γεφυρώνοντας το παρελθόν με το παρόν. Εικόνες από την ιστορία παρεμβάλλονται αιφνίδια, με μια ιδιαίτερη αναφορά στο θρήνο της ανθρώπινης ανέχειας και τη θυσία που απαιτεί η εξουσία. Έτσι, το έργο παρουσιάζει τη διαχρονικότητα του έρωτα και την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, υπογραμμίζοντας τη διαδικασία του θνητού που αναζητά τη δύναμη και τη σωτηρία μέσα από τις πτυχές της πολιτικής.

Η ισχυρή μεταφορά της πολιτικής εξουσίας, με το πυρακτωμένο στεφάνι που κατέρχεται από τον ουρανό, αποτυπώνει την κατάσταση του ανθρώπου κάτω από την επιβολή του κράτους. Εν μέσω της πολιτικής αναταραχής, οι άνδρες που συσκέπτονται για να καθορίσουν τις τύχες των πολιτών, άλλοτε εμφανίζονται ως παίκτες και έφηβοι, αποκαλύπτοντας την ανωριμότητα πίσω από τη σοφία και την εξουσία, προσφέροντας μια διαχρονική κριτική αυτών που καταλαμβάνουν θέσεις ισχύος. Η τραγωδία της Βερενίκης φέρει την ευθύνη των προσωπικών και συλλογικών θυσία του έρωτα απέναντι στην εξουσία.

Η Ερμηνεία της Ιζαμπέλ Υπέρ

Η Ιζαμπέλ Υπέρ αποδίδει με μοναδικό τρόπο την πολυπλοκότητα της Βερενίκης, αρχικά ως ερωτευμένη και κατόπιν ως προδομένη γυναίκα. Μέσα από έναν δύσκολο μονόλογο, αγωνίζεται με τη δική της εσωτερική κατάρρευση, εκφράζοντας τη θλίψη και το τραύμα της εξαιτίας της κακοποιητικής κοινωνίας και της ανδροκρατίας. Η Υπέρ, τόσο ως βασίλισσα όσο και ως απλή γυναίκα, φέρνει στην επιφάνεια τις συνέπειες της πατριαρχίας, ενώ η τελευταία σκηνή της, με μια κραυγή που θύμισε πληγωμένο ζώο, καθιστά σαφή την προτιμώμενη ανυπαρξία απέναντι στην ανδροκρατούμενη εξουσία.

Οι Συντελεστές της Παράστασης

Οι φωτισμοί, σε επιμέλεια Andrea Sanson, διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην αισθητική της παράστασης, αποτυπώνοντας τα συναισθήματα και τη δραματικότητα του κειμένου. Τα κοστούμια του Iris van Herpen ενίσχυσαν τη διάσταση της ιστορίας, με τη Βερενίκη να ντύνεται αρχικά σε λευκό, αποκαλύπτοντας αργότερα μια πιο αέρινη και εκτεθειμένη εμφάνιση, υποδηλώνοντας τη φθορά της ψυχής και την εσωτερική της μεταμόρφωση.

Η Πολυπλοκότητα της Ανθρώπινης Ύπαρξης

Μέσα από μια ιστορία του γαλλικού κλασικισμού, ο Ρομέο Καστελλούτσι ψηλαφεί το μυστήριο της ανθρώπινης ύπαρξης. Παρόλο που το σώμα είναι συντιθέμενο από οργανικά στοιχεία, η παράσταση ενσωματώνει και επίκτητα χαρακτηριστικά που επηρεάζουν την ανθρώπινη φύση. Με την παράσταση αυτή, ο σκηνοθέτης διερευνά τις έννοιες της ύπαρξης και της ασυμμετρίας της εξουσίας, μαρτυρώντας ένα αδιάκοπο διάλογο ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν.

Η Βερενίκη είναι ένα έργο πλούσιο σε νοήματα και συναισθηματική έκφραση, που αποτυπώνει τη σαγηνευτική ερμηνεία της Υπέρ και την καλλιτεχνική γραφή του Ρακίνα, προσκαλώντας το κοινό να εμβαθύνει στις πολυάριθμες πτυχές του ανθρώπινου βίου.