Παγκόσμιο Δημόσιο Χρέος: Οι Επιπτώσεις από τους Νέους Δασμούς των ΗΠΑ

Οι αυξανόμενες πιέσεις στην οικονομία λόγω των νέων δασμών που επιβάλλουν οι Ηνωμένες Πολιτείες πρόκειται να οδηγήσουν το παγκόσμιο δημόσιο χρέος σε επίπεδα που ξεπερνούν αυτά της πανδημίας, πλησιάζοντας το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Αυτό υποστηρίζει η τελευταία έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), η οποία αναδεικνύει τις επίδρασεις της οικονομικής επιβράδυνσης και των εμπορικών προκλήσεων στους κυβερνητικούς προϋπολογισμούς.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΔΝΤ, το παγκόσμιο δημόσιο χρέος αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,8 ποσοστιαίες μονάδες, φθάνοντας στο 95,1% του παγκόσμιου ΑΕΠ μέχρι το 2025. Οι τάσεις αυτές δείχνουν ότι η αύξηση του χρέους θα συνεχιστεί, πιθανόν φτάνοντας μέχρι και το 99,6% του παγκόσμιου ΑΕΠ έως το 2030. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το δημόσιο χρέος είχε κορυφωθεί το 2020, φτάνοντας το 98,9% του ΑΕΠ, ενώ από τότε είχε σημειωθεί μια μείωση κατά δέκα ποσοστιαίες μονάδες μέσα σε δύο χρόνια. Ωστόσο, η τρέχουσα πρόβλεψη καταδεικνύει ότι το χρέος αρχίζει να αυξάνεται και πάλι.

Η αναφορά του ΔΝΤ επισημαίνει ότι οι “σημαντικές ανακοινώσεις για δασμούς από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αντίμετρα από άλλες χώρες και η εξαιρετικά υψηλή αβεβαιότητα” συνδυάζονται για να επιδεινώσουν τις οικονομικές προοπτικές, δημιουργώντας επιπλέον κινδύνους. Αυτό καθιστά δύσκολες τις επιλογές για τις κυβερνήσεις, οι οποίες βλέπουν τις προϋπολογιστικές τους ανάγκες να αυξάνονται λόγω της πίεσης για αμυντικές δαπάνες, κοινωνική στήριξη και την αυξανόμενη ανάγκη εξυπηρέτησης του χρέους, το οποίο μπορεί να επιβαρυνθεί περαιτέρω από πληθωριστικές πιέσεις.

Αυξανόμενα Δημοσιονομικά Ελλείμματα

Η έκθεση δείχνει ότι τα ετήσια δημοσιονομικά ελλείμματα των κυβερνήσεων αναμένεται να φθάσουν κατά μέσο όρο το 5,1% του ΑΕΠ το 2025, σε σχέση με 5% το 2024 και 3,7% το 2022. Οι προβλέψεις του ΔΝΤ βασίζονται στην υπόθεση αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά 2,8% φέτος, παρά την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών λόγω των νέων δασμών. Η προοπτική αυτή αναμένεται να γίνει ακόμη πιο απαιτητική καθώς οι αυστηρότεροι δασμοί αρχίζουν να επηρεάζουν τις κυβερνήσεις και τις οικονομίες.

Ένα χρέος που θα μπορούσε να ξεπεράσει το 117% του ΑΕΠ μέχρι το 2027 είναι πιθανό στην περίπτωση που τα έσοδα και η παραγωγή υποχωρήσουν περισσότερο από ό,τι αναμένει το ΔΝΤ. Μια τέτοια κατάσταση θα αναδείξει ένα χρέος που δεν έχει παρατηρηθεί από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου φαίνεται ότι είναι αυτές που θα συγκεντρώσουν το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του χρέους, ενώ περίπου το 80% του παγκόσμιου ΑΕΠ προέρχεται από χώρες όπου το χρέος αυξάνεται με ταχύτερους ρυθμούς συγκριτικά με την προ πανδημία εποχή.

Δυσκολίες Αντίκτυποι και Ανάγκες

Σύμφωνα με τον Διευθυντή Δημοσιονομικών Υποθέσεων του ΔΝΤ, Βίτορ Γκασπάρ, οι εντεινόμενες πιέσεις είναι πιθανό να οδηγήσουν σε αυξημένες ανάγκες για κοινωνικές δαπάνες, ιδιαίτερα σε χώρες που είναι ευάλωτες στις επιπτώσεις εμπορικών σοκ. Οι δυσκολίες εντείνονται από την υποχώρηση της αναπτυξιακής βοήθειας από πλούσιες χώρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να είναι οι ευάλωτες χώρες πιο επιρρεπείς σε προκλήσεις, που ενδέχεται να μεταφραστούν σε αυξημένες δαπάνες.

Βελτιωμένες Προβλέψεις για τις ΗΠΑ

Σχετικά με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΔΝΤ αναμένει μια ελαφρά βελτίωση στο ετήσιο δημοσιονομικό έλλειμμα στα επόμενα δύο χρόνια. Συγκεκριμένα, αναμένει να μειωθεί στο 6,5% του ΑΕΠ το 2025 και στο 5,5% το 2026, συγκριτικά με το 7,3% το 2024. Η βελτίωση αυτή οφείλεται σε έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως η αυξημένη συγκέντρωση δασμών και η θετική οικονομική ανάπτυξη των ΗΠΑ.

Ωστόσο, η παραπάνω πρόβλεψη εξαρτάται από την εκπλήρωση της προϋπόθεσης ότι οι φορολογικές περικοπές που εγκρίθηκαν το 2017 από τους Ρεπουμπλικάνους θα λήξουν όπως ήταν προγραμματισμένο. Η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει την παράταση αυτών των περικοπών, γεγονός που ενδέχεται να προσθέσει περίπου 4 τρισεκατομμύρια δολάρια στο χρέος των ΗΠΑ μέσα σε δέκα χρόνια χωρίς αντισταθμιστικά μέτρα.

Συνολικά, παρά την αύξηση των πιέσεων στο χρέος, το ΔΝΤ συνεχίζει να προτείνει στις κυβερνήσεις να δίνουν προτεραιότητα στη μείωση του χρέους, ώστε να διασφαλίσουν τη δημοσιονομική τους σταθερότητα και να προετοιμαστούν για μελλοντικά οικονομικά σοκ. Οι χώρες με περιορισμένο δημοσιονομικό χώρο πρέπει να εφαρμόσουν σταδιακά σχέδια σταθεροποίησης, επιτρέποντας στους αυτόματους σταθεροποιητές να λειτουργούν αποτελεσματικά.